استرابیسم یا همان لوچی، یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی در کودکان است که در آن محور چشم‌ها هم‌راستا نیست و یک یا هر دو چشم ممکن است به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین منحرف شوند. این وضعیت می‌تواند دائمی یا متناوب باشد و در برخی کودکان بیش از یک نوع انحراف به‌طور همزمان مشاهده می‌شود.
عملکرد طبیعی چشم‌ها
در حالت بینایی طبیعی، هر دو چشم بر روی یک نقطه متمرکز می‌شوند و مغز تصاویر دریافتی را با هم ترکیب کرده و یک تصویر سه‌بعدی ایجاد می‌کند که باعث درک عمق می‌شود. اما در استرابیسم، یک چشم از محور طبیعی خود خارج می‌شود و مغز برای جلوگیری از دوبینی، تصویر چشم منحرف را نادیده می‌گیرد. این امر موجب از بین رفتن درک عمق در کودک می‌شود. در بزرگسالانی که دچار استرابیسم اکتسابی می‌شوند، معمولاً دوبینی رخ می‌دهد، زیرا مغز نمی‌تواند تصویر یکی از چشم‌ها را حذف کند.
علل استرابیسم
حرکت چشم‌ها توسط شش عضله کنترل می‌شود و هماهنگی کامل این عضلات، تحت کنترل مغز، برای دید واضح ضروری است. هرگونه اختلال در عملکرد عضلات یا مراکز عصبی مرتبط می‌تواند موجب استرابیسم شود. برخی بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید یا آسیب‌های چشمی نیز می‌توانند علت بروز این مشکل باشند. در بسیاری از کودکان، علت دقیق مشخص نیست، اما سابقه خانوادگی نقش مهمی دارد.
علائم شایع استرابیسم
-
انحراف چشم به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین (مهم‌ترین علامت)
-
ناتوانی در تمرکز همزمان دو چشم روی یک جسم
-
بستن یک چشم در برابر نور شدید
-
کج کردن سر برای دید بهتر
انواع شایع استرابیسم
-
ایزوتروپی مادرزادی: انحراف چشم به داخل از بدو تولد که معمولاً نیاز به جراحی دارد.
-
ایزوتروپی تطابقی: معمولاً بعد از دو سالگی رخ می‌دهد و با تمرکز برای دید بهتر، چشم به داخل منحرف می‌شود. استفاده از عینک یا عینک دوکانونی می‌تواند مؤثر باشد، ولی در موارد مقاوم جراحی انجام می‌شود.
-
اگزوتروپی: انحراف چشم به خارج، به‌ویژه هنگام خستگی یا بیماری. درمان شامل عینک، تمرینات چشمی، پوشاندن چشم یا استفاده از منشور است، ولی در موارد شدید جراحی لازم است.
-
لوچی کاذب (سودواسترابیسم): در این حالت چشم‌ها سالم و هم‌محورند، اما به دلیل ساختار صورت (مانند پل بینی پهن یا چین پلکی) ظاهر انحراف دارند و معمولاً با رشد کودک برطرف می‌شود.
روش‌های درمان استرابیسم
-
استفاده از عینک یا عدسی منشوری
-
قطره‌های چشمی
-
تمرینات تقویتی عضلات چشم
-
پوشاندن یک یا هر دو چشم برای درمان تنبلی چشم همراه
-
جراحی در صورت عدم پاسخ به درمان‌های دیگر
اهداف درمان
-
هم‌راستا کردن چشم‌ها
-
بهبود حرکات هماهنگ دو چشم
-
دستیابی به بینایی دوچشمی و درک عمق مناسب
توصیه به والدین
تشخیص و درمان به‌موقع استرابیسم می‌تواند از بروز مشکلات دائمی بینایی جلوگیری کند. در صورت مشاهده علائم، یا وجود سابقه خانوادگی لوچی، تنبلی چشم یا بیماری‌های چشمی دیگر، معاینه کامل چشم توسط چشم‌پزشک پیش از سه‌سالگی ضروری است.