اصلاح بینایی با عینک؛ راهنمای کامل انتخاب و استفاده
عینک یک وسیله اپتیکی است که با تغییر میزان همگرایی یا واگرایی پرتوهای نور، عیوب انکساری چشم را اصلاح می‌کند. قدرت این تغییر با واحدی به نام «دیوپتر» سنجیده می‌شود. عدسی عینک به همراه قرنیه و عدسی طبیعی چشم، تصویری واضح را روی شبکیه ایجاد می‌کند.
انواع عیوب بینایی و نقش عینک در اصلاح آن‌ها
-
نزدیک‌بینی (میوپی)
در این حالت، قدرت همگرایی چشم بیش از حد لازم است و تصویر اجسام دور، پیش از رسیدن به شبکیه تشکیل می‌شود. نتیجه، تاری دید در فاصله دور است. استفاده از عدسی واگرا (علامت منفی) این مشکل را برطرف می‌کند. -
دوربینی (هایپروپی)
در دوربینی، توان همگرایی چشم کمتر از حد طبیعی است و تصویر اجسام نزدیک پشت شبکیه تشکیل می‌شود. فرد دوربین، برای دیدن نزدیک به عدسی همگرا (علامت مثبت) نیاز دارد. -
آستیگماتیسم
در این عیب، قدرت همگرایی در راستاهای مختلف چشم یکسان نیست و تصویر به‌صورت کامل روی شبکیه متمرکز نمی‌شود. عدسی‌های استوانه‌ای همگرا یا واگرا برای اصلاح آن به‌کار می‌روند. -
پیرچشمی
با افزایش سن، توان تطابق عدسی چشم کاهش یافته و دید نزدیک تار می‌شود. افراد مبتلا ممکن است به یک عینک مخصوص مطالعه و یا عینکی ترکیبی برای دید دور و نزدیک نیاز داشته باشند.
انواع عدسی‌ها
عدسی‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
-
شیشه‌ای: مقاوم‌تر در برابر خط و خش، اما شکننده و خطرناک هنگام ضربه.
-
پلاستیکی: سبک‌تر و مقاوم‌تر در برابر شکستگی. امکان افزودن پوشش ضدخش، ضدانعکاس، جاذب UV و… وجود دارد.
انواع خاص شامل:
-
پلی‌کربنات: مقاوم در برابر ضربه، مناسب ورزشکاران و مشاغل پرخطر.
-
فوتوکرومیک: تغییر رنگ در برابر نور شدید و بازگشت به حالت شفاف در محیط کم‌نور.
-
عدسی‌های فشرده و آسفریک: نازک‌تر، سبک‌تر و با خطای اپتیکی کمتر.
-
چندکانونی (بای‌فوکال و تدریجی): مناسب برای پیرچشمی و برخی اختلالات بینایی.
ساختار عینک
-
پل یا دماغه: محل اصلی توزیع وزن عینک روی بینی. انواع آن شامل پدهای قابل تنظیم، دماغه زینی و دماغه کلیدی است.
-
دسته‌ها (Temple): وظیفه نگه‌داشتن عینک روی صورت. شامل مدل‌های خمیده پشت گوش (Skull)، فنری (Comfort Cable) و مستقیم (Library) است.
-
لولا (Hinge): اتصال‌دهنده دسته به فریم. نوع فنری و انعطاف‌پذیر بهترین گزینه برای دوام و راحتی است.
نکات انتخاب فریم و عدسی
-
فریم باید سبک، مقاوم و متناسب با فرم صورت باشد.
-
اندازه فریم باید به‌گونه‌ای باشد که لبه بالایی با ابرو یا حدقه و لبه پایینی با بالای گونه هم‌راستا باشد.
-
برای نمره‌های بالا یا آستیگماتیسم، فریم‌های کوچک و گرد توصیه می‌شوند.
-
فریم‌های فلزی ظریف‌تر و شیک‌تر و فریم‌های پلاستیکی بادوام‌ترند.
-
افراد فعال بهتر است از فریم‌های تیتانیومی یا کربنی استفاده کنند.
انتخاب فریم بر اساس فرم صورت
-
صورت گرد: فریم چهارگوش
-
صورت قلبی‌شکل: فریم با دسته متصل به قسمت پایین و عدسی پهن‌تر در بخش پایینی
-
صورت مربعی: فریم گرد یا بیضی
-
صورت مثلثی با فک پهن: فریم گربه‌ای
-
صورت بیضی: اغلب مدل‌ها مناسب هستند
زمان تعویض عینک
-
تغییر شماره چشم در نوجوانی
-
بروز پیرچشمی
-
پیشرفت سریع آب‌مروارید
-
ابتلا به دیابت یا کاهش سریع دید
عینک برای کودکان و نوزادان
-
معاینه چشم بلافاصله پس از تولد برای تشخیص مشکلات بینایی ضروری است.
-
بهترین عدسی برای کودکان، پلی‌کربنات با پوشش ضدخش است.
-
فریم باید متناسب با صورت کودک، دارای پد سیلیکونی و دسته‌های ایمن (Comfort Cable) باشد.
-
استفاده از بند عینک برای کودکان فعال توصیه می‌شود.
-
مشارکت دادن کودک در انتخاب فریم و ایجاد نگرش مثبت نسبت به عینک، پذیرش آن را افزایش می‌دهد.